Σύμπλεγμα Βιταμινών Β. Τι προκαλεί η έλλειψή τους

Οι απαιτήσεις του ανθρώπινου οργανισμού σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β ικανοποιούνται εξωγενώς μιας και ο ίδιος αδυνατεί να τις συνθέσει!

Ο λόγος;

Ένα ή και περισσότερα από τα απαιτούμενα γονίδια που εκφράζουν τα ένζυμα τα οποία απαιτούνται για τη σύνθεση τους έχουν χαθεί εδώ και κάμποσα εκατομμύρια χρόνια μέσω της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.

Γενικά, οι βιταμίνες αυτού του σημαντικού βιταμινικού συμπλέγματος, δρουν αθέατα, σε ρόλο συνένζυμου, σε ένα υψηλό ποσοστό των βιοενζυμικών διεργασιών του ανθρώπινου οργανισμού, που υποστηρίζουν κάθε σχετική πτυχή των κυτταρικών λειτουργιών.

Για το λόγο αυτό, όταν αναφερόμαστε στη βιταμίνη Β, δεν εννοούμε μόνο μία βιταμίνη, αλλά μια ολόκληρη οικογένεια συναφών αλλά στην ουσία πολύ διαφορετικών βιταμινών. Πρόκειται για οκτώ συνολικά βιταμίνες Β, που η κάθε μία από αυτές εμπλέκεται αυτόνομα, εξατομικευμένα και εξειδικευμένα στην απελευθέρωση της ενέργειας από τα λίπη, τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και τις αλκοόλες, στη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος, στο φυσιολογικό μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης, στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία και σε πολλές άλλες λειτουργίες και μεταβολικές διεργασίες του οργανισμού.

Οι βιταμίνες της ομάδας Β είναι υδατοδιαλυτές, όπως και κάποιες άλλες βιταμίνες και διηθούνται στα υγρά του μαγειρέματος. Για να προσποριστεί λοιπόν ο ανθρώπινος οργανισμός τα οφέλη του βιταμινικού συμπλέγματος Β, πρέπει να καταναλώνεται και ο ζωμός των λαχανικών μετά το βράσιμο, διαφορετικά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των υδατοδιαλυτών βιταμινών θα πεταχτεί μαζί με τα υγρά του βρασίματος.

Οι 8 βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι: Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β7, Β9 και Β12. Για να τις δούμε όμως μία-μία λίγο πιο λεπτομερειακά:

Βιταμίνη Β1 – Θειαμίνη

Η βιταμίνη Β1 ήταν η πρώτη βιταμίνη του συμπλέγματος Β,που ανακαλύφθηκε, εξ’ ου και το 1 δίπλα στο Β.
Είναι η βιταμίνη του εγκεφάλου και της υγείας του νου και είναι ιδανική για ανθρώπους που υποφέρουν από προβλήματα στρες, που ενδέχεται να οδηγήσει σε πολλές αρνητικές παρενέργειες τον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του βάρους και της απώλειας μυϊκής μάζας.

Η βιταμίνη Β1 ενδείκνυται επίσης για τη διατήρηση της θετικής ψυχικής στάσης και της καλής και ήρεμης συμπεριφοράς, την πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ, την ενίσχυση των μαθησιακών ικανοτήτων και την αύξηση της ενέργειας.

Πιθανή έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει ασθένειες όπως το beriberi, που προκαλεί μια μη φυσιολογική λειτουργία των νεύρων, καθώς και με καρδιακή ανεπάρκεια ή το Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff που αφορά την απώλεια μνήμης, με προβλήματα σύγχυσης και ισορροπίας. Και δυστυχώς τα προαναφερθέντα δεν είναι τα μόνα που εμφανίζονται σε περίπτωση έλλειψης Θειαμίνης/Βιταμίνης Β1. Συμπτώματα επίσης μπορεί να είναι η κατάθλιψη, η συναισθηματική συμπεριφορά, η αδυναμία, η ζάλη, οι αϋπνίες, ο έμετος και τέλος η μυϊκή ατροφία.

Βιταμίνη Β2 – Ριβοφλαβίνη

Η βιταμίνη Β2 ενισχύει την όραση, ευεργετεί την φυσική ομορφιά του ατόμου, ενώ έχει άμεση σχέση και με την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Συμβάλλει στη διατήρηση της φυσιολογικής κατάστασης των βλεννογόνων του σώματος, της φυσιολογικής κατάστασης των ερυθρών αιμοσφαιρίων και συμβάλει ενεργά στη διατήρηση της καλής όρασης.
Τα κύρια συμπτώματα έλλειψής της είναι η κόπωση, τα έλκη στις άκρες των χειλιών, κουρασμένα μάτια, η φωτοευαισθησία, ο πονόλαιμος, ο κνησμός, η απολέπιση δέρματος και τα προβλήματα αϋπνίας.
Σημαντικές πηγές Βιταμίνης Β2 είναι τα αμύγδαλα, το μπρόκολο, τα σπαράγγια και το σπανάκι.

Βιταμίνη Β3 – Νιασίνη

Η βιταμίνη Β3 προσφέρει αντιοξειδωτική προστασία και συμβάλει στην απρόσκοπτη λειτουργία του μεταβολισμού και του νευρικού συστήματος. “Ξεκλειδώνει” κατά κάποιον τρόπο την ενέργεια από τις τροφές, ρυθμίζει τα επίπεδα πολλών ενζύμων και διευκολύνει ενεργά τις πεπτικές διαδικασίες.
Τα σημάδια που υποδεικνύουν έλλειψη σε βιταμίνη Β3 περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κόπωση, αδυναμία, απώλεια όρεξης, πονοκέφαλο, ημικρανίες, ζάλη και ναυτία.
Καλές πηγές της βιταμίνης Β3 είναι τα παντζάρια, ο τόνος, το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, τα μανιτάρια, ο αρακάς, οι ηλιόσποροι και το αβοκάντο.

Βιταμίνη Β5 – Παντοθενικό οξύ

Η βιταμίνη Β5 διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην παραγωγή της βιταμίνης D, που ως γνωστόν συμβάλλει ενεργά στην υγεία των οστών, στη διάσπαση και κατανομή των λιπών, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών για την παροχή ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο. Είναι σημαντική για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των στεροειδών, των νευροδιαβιβαστών και των ορμονών που σχετίζονται με το στρες. Βοηθά στη διατήρηση της υγείας του πεπτικού συστήματος και συμβάλει στη βέλτιστη χρησιμοποίηση της βιταμίνης Β2 από τον οργανισμό.

Επίσης, είναι απαραίτητη για τη σύνθεση και τον μεταβολισμό του συνενζύμου Α, το οποίο εμπλέκεται άμεσα στη διαδικασία δημιουργίας λιπαρών οξέων, κάτι που είναι άκρως σημαντικό για τη μετατροπή των λιπών σε λιπαρά οξέα και χοληστερόλη.

Ο όρος “παντοθενικό” προέρχεται από την ελληνική λέξη “παντόθεν”, που σημαίνει “από παντού”, λόγω του ότι βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα.

Η έλλειψή της προκαλεί μυϊκές κράμπες, κόπωση, αϋπνίες, καθώς και σημαντική απώλεια της όρεξης, με συνέπεια την ραγδαία απώλεια μυϊκού ιστού.
Οι τροφές που περιέχουν την πολύτιμη αυτή βιταμίνη είναι οι ηλιόσποροι, το αβοκάντο, το μπρόκολο, τα μανιτάρια και η βρόμη.

Βιταμίνη Β6 – Πυριδοξίνη

Ενώ από τη μία, όλες οι βιταμίνες του συμπλέγματος “Β” συνδράμουν τον οργανισμό ως προς το να μεταβολίζει θρεπτικές ουσίες και να διασπά λίπη και πρωτεΐνες, η βιταμίνη αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την “ορμονική” υγεία και χωρίς αυτήν οι ορμόνες κυριολεκτικά θα «τρελαινόντουσαν» με απροσδιόριστες συνέπειες για την υγεία συνολικά. Βοηθά στην παραγωγή της ορμόνης σεροτονίνη, που ρυθμίζει τη διάθεση και της ορμόνης νορεπινεφρίνη που συνδράμει τον οργανισμό να αντιμετωπίσει και να ελέγξει αποτελεσματικά το στρες. Επιπλέον, συμβάλλει στη δημιουργία της ορμόνης μελατονίνη, που είναι σημαντική για τη ρύθμιση του εσωτερικού μας ρολογιού και του ποιοτικού ύπνου.

Επίσης, παίζει επίσης εξέχοντα ρόλο στη ισορροπημένη λειτουργία του εγκεφάλου, στη σωστή ανάπτυξη του εγκεφάλου στα παιδιά, στην σωστή λειτουργία του κεντρικού νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η έλλειψή της προκαλεί ζαλάδες, ναυτίες, κόπωση, σύγχυση, αναιμία, πονοκεφάλους και σοβαρά δερματικά προβλήματα.

Καλές πηγές της βιταμίνης Β6 είναι οι πιπεριές, το κουνουπίδι, οι μπανάνες, τα δαμάσκηνα και το αβοκάντο.

Βιταμίνη Β7 – Βιοτίνη

Η βιταμίνη Β7 είναι σημαντική για την υγεία των μαλλιών, των νυχιών και του δέρματος, και όχι μόνο. Δρα καταλυτικά σε πληθώρα μεταβολικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού και αποτελεί ένα θαυματουργό ελιξίριο ενέργειας. Μετατρέπει τις τροφές που καταναλώνουμε σε ενέργεια, εξασφαλίζοντας παράλληλα την καλή λειτουργία του ήπατος, του νευρικού συστήματος, της όρασης, την υγεία των μαλλιών και του δέρματος, προσφέροντας, μεταξύ των άλλων, στην εξωτερική εμφάνιση και διατηρώντας ως εκ τούτου την νεανική σφριγηλότητα.

Ενεργοποιεί την έκκριση της ορμόνης ινσουλίνης και βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και βοηθά στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Επίσης, προστατεύει και θωρακίζει τον οργανισμό σε σχέση με το μεταβολικό σύνδρομο και την παχυσαρκία. Θωρακίζει την καρδιά και αποτρέπει τις καρδιακές φλεγμονές, τις καρδιακές προσβολές και τα εμφράγματα, αλλά και τα εγκεφαλικά και την αρτηριοσκλήρυνση που αποτελούν μάστιγα της νέας εποχής της βιομηχανικής και της επιστημονικής επανάστασης. Ευεργετεί τον ανθρώπινο οργανισμό αυξάνοντας τα επίπεδα της καλής χοληστερίνης, διεγείρει την λειτουργία και τις δραστηριότητες των νευροδιαβιβαστών συμβάλλοντας κατ’ αυτό τον τρόπο στη σωστή μεταφορά των νευρικών σημάτων.

Τα συμπτώματα της έλλειψής της περιλαμβάνουν έλλειψη ενέργειας, μυοσκελετικοί πόνοι, επίπονες και συνεχείς κράμπες, μυρμήγκιασμα στα άκρα, απότομες αλλαγές της διάθεσης, αδύναμα μαλλιά, τριχόπτωση, σπασμένα νύχια, κοκκίνισμα και απολέπιση γύρω από την περιοχή των ματιών, του στόματος και της μύτης.
Αυξημένη έλλειψη αυτής της βιταμίνης Β7 μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως να προκληθεί και σε άτομα με προβλήματα δυσαπορρόφησης, λόγω μεγάλων αριθμών ελευθέρων ριζών που επιτίθενται στα κύτταρα των ιστών και καταστρέφουν τις λάχνες του εντέρου οι οποίες είναι υπεύθυνες για την σωστή και συνεχή απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών από την τροφή. Επίσης, προβλήματα έλλειψής της έχουν όσοι κάνουν κατάχρηση αντιβιοτικών ή αντισπασμωδικών φαρμάκων.

Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β7 είναι το αβοκάντο, τα βατόμουρα και το κουνουπίδι.

Βιταμίνη Β9 – Φυλλικό οξύ

Η βιταμίνη Β9 θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική για την παραγωγή και τη συντήρηση των νέων κυττάρων που προκύπτουν από τη μίτωση. Είναι μάλιστα εξαιρετικά απαραίτητη βιταμίνη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, του θηλασμού και της παιδικής ηλικίας.

Τα σημάδια που ειδοποιούν για έλλειψή της είναι έλκη στις άκρες του στόματος, κόπωση και αδυναμία, αϋπνίες, αναιμία, μυϊκές κράμπες, κατάθλιψη, εξασθενημένη μνήμη, εξάντληση, ευερεθιστότητα, ανορεξία, διάρροιες, απώλεια βάρους, ημικρανίες και στοματίτιδες.

Τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνη Β9 είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι, οι λαχανίδες και τα άγρια χόρτα, οι μπάμιες, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το μπρόκολο, τα σπαράγγια, οι φακές, τα ρεβίθια, τα κόκκινα και τα μαύρα φασόλια και τα φιστίκια.

Βιταμίνη Β12 – Κυανοκομπαλαμίνη

Η βιταμίνη Β12 είναι εξαιρετικά σημαντική για την απρόσκοπτη λειτουργία του νευρικού συστήματος εξαιτίας του ρόλου που διαδραματίζει στη σύνθεση της μυελίνης του νευρικού ιστού.

Η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην καρδιά και στο νευρικό σύστημα, καθώς και στομαχικά προβλήματα, ή/και κακοήθης αναιμία, λόγω απώλειας του γαστρικού ενδογενούς παράγοντα.

Εκτός των ανωτέρω η βιταμίνη Β12 είναι σημαντική για την λειτουργία της μνήμης, την μετατροπή της τροφής για ενέργεια, για την πρόληψη του καρκίνου, για καρδιαγγειακή υγεία, για τον μεταβολισμό των πρωτεϊνών και για τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης σε σωστά επίπεδα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως σε μακροχρόνια έλλειψη βιταμίνης B12, μπορεί να εκδηλωθεί με αλλαγές στη συμπεριφορά, κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, ακράτεια ούρων, απώλεια γεύσης ή/και όσφρησης.

Καλές πηγές βιταμίνης Β12 είναι οι ξηροί καρποί, τα φύκια, η άλγη καθώς και ορισμένα μανιτάρια. Καλό είναι οι vegan και οι χορτοφάγοι να λαμβάνουν σε καθημερινή βάση Ορθομοριακά συμπληρώματα του συμπλέγματος Β, για να μην πέσουν τα επίπεδα της συγκεκριμένης βιταμίνης και εμφανιστεί ανεπάρκεια! Για όσους έχουν ήδη έλλειψη Β12, μπορεί να απαιτείται η χορήγηση Ορθομοριακού συμπληρώματος βιταμίνης Β12.

Η Ολοκλήρωση και η Ειδοποιός Διαφορά

Η Ορθομοριακή Διατροφή προχωρά ένα βήμα παραπάνω και στο ορθομοριακό σκευάσμα του συμπλέγματος “Β” που προτείνει, έχουν προστεθεί και άλλα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία που συμβάλλουν στην καλύτερη χρήση των βιταμινών του συμπλέγματος Β και στην ισορροπημένη και συνεχή διάθεσή τους στον οργανισμό, όπως:

Η Διτρυγική Χολίνη (Choline Bitartrate). Μια μορφή χολίνης, πρόδρομος του νευροδιαβιβαστή ακετυλχολίνη, ο οποίος είναι σημαντικός για τη διατήρηση της καλής διάθεσης, για τις νοητικές λειτουργίες, τη μάθηση, τη συγκέντρωση και την απομνημόνευση. Βοηθά στην διαδικασία της μεθυλίωσης.

Το PABA (Παρα-αμινο-βενζοικό οξύ – Para Aminobenzoic Acid). Ενώ δεν πρόκειται για πραγματική βιταμίνη, το ΡΑΒΑ συνδέεται στενά με τις βιταμίνες της ομάδας Β. Το ΡΑΒΑ προκύπτει κατά την διαδικασία δημιουργίας του φολικού οξέος. Βοηθά στο μεταβολισμό και χρησιμοποίηση της πρωτεΐνης, την δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων και την καλύτερη αξιοποίηση της βιταμίνης Β5. Παίζει επίσης ρόλο στην διατήρηση και στην διαμόρφωση του χρώματος των μαλλιών και στην υγεία του δέρματος και του εντέρου.

Η Ινοσιτόλη (Inositol). Σχετίζεται στενά με την βιοτίνη και την χολίνη. Συνεργάζεται με τις βιταμίνες Β5, Β6 και το φολικό οξύ. Υποστηρίζει την καλή πέψη και την υγεία του νευρικού συστήματος, της καρδιάς, του εγκεφάλου, του εντέρου, του ήπατος, των ματιών, των νεφρών, του δέρματος, των μαλλιών και του μυελού των οστών. Βοηθά στον μεταβολισμό των λιπών, στην ισορρόπηση ων επιπέδων σακχάρου στο αίμα και της πίεσης. Προάγει την καλή διάθεση και τον ήρεμο ύπνο.

Η βιταμίνη C (Magnesium ascorbate- Vitamin C). Με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση προστατεύει το σώμα από την υπερβολική ποσότητα των βλαβερών ελεύθερων ριζών και των νιτροσαμίνων. Προστατεύει επίσης τις βιταμίνες Α και Ε από τη οξείδωση. Η βιταμίνη C βοηθά στην απορρόφηση του φυλλικού οξέος από τις τροφές και το μετατρέπει στην ενεργή του μορφή. Επίσης βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση της βιταμίνης Β6 από τον οργανισμό, στην αξιοποίηση του σεληνίου και προωθεί την αφομοίωση και αποθήκευση του σιδήρου. Υποστηρίζει τις λειτουργίες των επινεφριδίων, του ήπατος και τη σύνθεση του κολλαγόνου.

Η Γλυκίνη (L-Glycine). Ένα αμινοξύ που είναι δομικό στοιχείο για την πρωτεΐνη. Δεν θεωρείται «απαραίτητο αμινοξύ», επειδή το σώμα μπορεί να το δημιουργήσει από άλλες χημικές ουσίες. Βοηθά στην πρόληψη της βλάβης των μυών ενισχύοντας τα επίπεδα της κρεατίνης, μιας ουσίας που βοηθά στο σχηματισμό της μυϊκής μάζας. Υψηλές συγκεντρώσεις γλυκίνης έχουν βρεθεί όχι μόνο στους μύες, αλλά στο δέρμα και σε άλλους συνδετικούς ιστούς. Σχεδόν το 1/3 του κολλαγόνου, το οποίο κρατά το δέρμα και τους συνδετικούς ιστούς σε συνοχή και ελαστικούς αποτελείται από γλυκίνη. Χωρίς γλυκίνη το σώμα δεν θα είναι σε θέση να επιδιορθώσει τους κατεστραμμένους ιστούς.

Τέλος, όλα τα έκδοχα που χρησιμοποιούνται στα Ορθομοριακά σκευάσματα είναι απολύτως ασφαλή, μη τοξικά ή καρκινογόνα, όπως δυστυχώς πολλά από τα οποία αφειδώς λόγω χαμηλού κόστους χρησιμοποιούνται συνήθως.

Θεόδωρος Γιάνναρος
Μοριακός βιολόγος – Γενετιστής
Πρώην Διοικητής Νοσοκομείου “ΕΛΠΙΣ”

Η Ορθομοριακή Διατροφή σας προτείνει το Mega B Complex.