Παχυσαρκία

Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ως ένα πολύπλοκο φαινόμενο, το οποίο σήμερα αντιμετωπίζεται επιεικώς απλοϊκά και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και καταστροφικά για την υγεία του ατόμου που συνήθως απελπισμένο καταφεύγει σε εντατικά προγράμματα αδυνατίσματος.

Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε σε κάτι που συνήθως αγνοείται και από τους απλούς καταναλωτές, αλλά και από πολλούς επαγγελματίες της υγείας ακόμα και αυτούς που ασχολούνται με την εναλλακτική και συμπληρωματική ιατρική. Αυτό αφορά τις “κρυφές απειλές” της παχυσαρκίας. Αίτια και καταστάσεις που συνήθως δεν συνδέονται με την παχυσαρκία και τα οποία προωθούν όχι μόνο έμμεσα αλλά και πολλές φορές άμεσα αυτό το φαινόμενο. Θα αναφερθούμε επίσης στα προβλήματα που δημιουργούνται από τις εντατικές δίαιτες και πως αυτά μπορούν να εξελιχθούν σε εκφυλιστικές παθήσεις με σοβαρές συνέπειες στην υγεία του ατόμου.

Ο σκοπός μας είναι ουσιαστικά ένας: Να δείξουμε ότι πρωταρχικά, σχεδόν πάντα, η παχυσαρκία ξεκινάει από τον νου. Ότι οι λανθασμένες επιλογές στην ποιότητα της διατροφής και του τρόπου ζωής, λόγω άγνοιας και παραπληροφόρησης, οδηγούν το άτομο στον φαύλο κύκλο που όλοι γνωρίζουμε ως πάχος – εντατικό αδυνάτισμα – περισσότερο πάχος – προβλήματα υγείας – εκφυλιστικές παθήσεις. Ότι η άγνοια επομένως είναι κατάρα και όχι ευλογία για τον άνθρωπο και ότι η κοντόφθαλμη και αφελής συμπεριφορά των σύγχρονων καταναλωτών οι οποίοι προσδοκούν να αδυνατίσουν γρήγορα – με ένα ή δύο χάπια –συνεχίζοντας τις λανθασμένες επιλογές τους και χωρίς να αλλάξουν τον τρόπο ζωής και διατροφής απορρέει από την άγνοια αυτή.

Ο μόνος επομένως τρόπος για μόνιμο και πραγματικά ανώδυνο αδυνάτισμα είναι επίσης πρωταρχικά η ενημέρωση των καταναλωτών σε θέματα υγείας γενικά, αλλά και στα αίτια που οδηγούν στην παχυσαρκία ειδικότερα. Διότι όπως είπε και ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Γκαίτε “Όσο κακό μπορεί να κάνει ο ίδιος ο άνθρωπος στον εαυτό του δεν μπορεί να του το κάνει όλος ο κόσμος”.

Οι παχύσαρκοι φαίνεται να έχουν ως κοινά χαρακτηριστικά – εκτός του προβλήματος του επί πλέον ανεπιθύμητου βάρους – δύο πράγματα:

Πρώτον, την διαταραχή της όρεξης. Το άτομο θέλει να τρώει ακατάπαυστα, χωρίς να χορταίνει

Και δεύτερον διαταραχή του μεταβολισμού, δηλαδή η τροφή που καταναλώνει μετατρέπεται σε λίπος αντί σε ενέργεια. Έτσι το άτομο μπορεί να παίρνει τεράστιες ποσότητες θερμίδων χωρίς ο οργανισμός του να μπορεί να κάνει σωστές καύσεις.

Το διπλό αυτό φαινόμενο θεωρείται εσφαλμένα ως το κύριο αίτιο της παχυσαρκίας. Ειδικά η ακατάπαυστη όρεξη αντιμετωπίζεται πολλές φορές με απερίσκεπτες παρεμβάσεις στον οργανισμό με τραγικές συνέπειες. Για παράδειγμα το ράψιμο με σύρμα του στόματος της Βρετανίδας νοικοκυράς για να μην μπορεί να φάει στέρεες τροφές παρά μόνο χυμούς και σούπες ή η σμίκρυνση του πεπτικού συστήματος με χειρουργική επέμβαση για να μην απορροφάει μεγάλες ποσότητες τροφής.

Οι μηχανισμοί της όρεξης και ο μεταβολισμός όμως δεν είναι παρά συμπτώματα βαθύτερων αιτιών. Για παράδειγμα το άγχος, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, η έλλειψη ουσιωδών λιπαρών οξέων, η τοξικότητα και η διαπερατότητα του εντέρου. Και αυτά όμως τα αίτια είναι με την σειρά τους συμπτώματα άλλων ακόμα βαθύτερων αιτιών και πολλά από αυτά είναι οι κρυφές απειλές στις οποίες αναφερθήκαμε πιο πάνω. Για παράδειγμα τι σχέση μπορεί να έχει με την παχυσαρκία η χαμηλή ποσότητα γαστρικών οξέων, η λήψη αντιβίωσης, το υπερβολικό μαγείρεμα της τροφής, η δυσκοιλιότητα, η έλλειψη φυτικών ινών, οι πρωτεΐνες, τα μεγάλα και αραιά γεύματα αντί για μικρά και συχνά. Και πώς οι αλλεργίες προωθούν την λιπογένεση και αυξάνουν το βάρος; Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την αναπνοή και τι σχέση έχει αυτή με την σειρά της με την αύξηση του βάρους;

Εξετάζοντας όλα αυτά είναι σαν να ξετυλίγουμε ένα κουβάρι μυστηρίου το οποίο είναι κλεισμένο μέσα σε ένα αίνιγμα. Και όσο πιο πολύ ξετυλίγεται το κουβάρι τόσο πιο απλοϊκή φαίνεται να είναι η σύγχρονη συνήθης αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Η μείωση δηλαδή των θερμίδων και το εντατικό αδυνάτισμα.

Εδώ και πολλά χρόνια είναι γνωστό στην κλινική διατροφολογία ότι τα περισσότερα προβλήματα υγείας ξεκινούν από το πεπτικό σύστημα, το οποίο ουσιαστικά είναι ένας σωλήνας μήκους περίπου 9 μέτρων που ξεκινάει από την στοματική κοιλότητα και καταλήγει στο παχύ έντερο. Ο σωλήνας αυτός είναι “ανεστραμμένος”, δηλαδή το εσωτερικό του είναι σε επαφή με το περιβάλλον ενώ το εξωτερικό του με το εσωτερικό του οργανισμού. Ως εκ τούτου είναι μία από τις πρώτες “γραμμές άμυνας” του σώματος και υπόκειται μεγάλες φθορές από τις συνεχείς τοξικές περιβαλλοντικές επιδράσεις.

Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει όταν τρώμε. Κατ’ αρχάς η τροφή, και ειδικά οι πρωτεΐνες, θα πρέπει να προ-χωνευτούν στο στομάχι και σε αρκετά όξινο περιβάλλον με pH περίπου 2. Αυτό δημιουργείται από την έκκριση μεγάλης ποσότητας γαστρικών οξέων, τα οποία επίσης εξουδετερώνουν πολλά παθογόνα, ορμόνες και άλλα ανεπιθύμητα συστατικά με τα οποία μπορεί να είναι φορτωμένη η τροφή. Τα γαστρικά οξέα και τα πρώτα ένζυμα που διασπούν τις πρωτεΐνες χρειάζονται ψευδάργυρο και βιταμίνη Β6 για να παραχθούν. Επειδή ο ψευδάργυρος εμπλέκεται και με πολλές άλλες δραστηριότητες, όπως το ανοσοποιητικό και το αναπαραγωγικό σύστημα, το DNA, κ.α., και πρέπει να τον πάρουμε από την τροφή στην οποία είναι συνήθως σε έλλειψη λόγω εξασθένησης του εδάφους από τις εντατικές καλλιέργειες, πολλά άτομα έχουν σοβαρές ελλείψεις από αυτό το πολύτιμο ιχνοστοιχείο. Έτσι δεν παράγεται αρκετή ποσότητα γαστρικών οξέων στο στομάχι. Ταυτόχρονα, μερικές τροφές καθημερινής κατανάλωσης, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τείνουν να ανεβάζουν το pH – πολλές φορές στο 6 – και έτσι επιδεινώνεται η κατάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ότι ημι-χωνεμένα κομμάτια τροφής με πρωτεΐνες μεγάλου μοριακού βάρους φτάνουν στο λεπτό και στο παχύ έντερο. Από εκεί άλλα κάποια περνούν στην αιματική κυκλοφορία “στριμώχνοντας” την μάζα τους μέσα από τα εντερικά τοιχώματα τα οποία φθείρουν, ενώ άλλα παραμένουν ως τοξικά υπολείμματα που αρχίζουν να αποσυντίθενται – να σαπίζουν – κυρίως στο παχύ έντερο. Εκεί παραμένουν για μεγάλο διάστημα λόγω της μειωμένης κατανάλωσης φυτικών ινών. Και στις δύο περιπτώσεις οι τοξίνες που δημιουργούνται κυκλοφορούν σε ολόκληρο τον οργανισμό. Τα πρώτα συμπτώματα είναι πονοκέφαλοι, ημικρανίες, ζαλάδες, δερματοπάθειες, δυσκοιλιότητα κ.α.

Οι τοξίνες και τα παθογόνα, που βρίσκουν ευκαιρία να εισέλθουν στο αίμα, προκαλούν την συνεχή υπερδιέργεση του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα τις συνεχείς φλεγμονές οι οποίες δεν είναι πάντα αντιληπτές από το άτομο. Στις περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις που συνήθως περνούν απαρατήρητα – πάνω από 80% – εμπλέκεται το IgG αντίσωμα, ενώ μόνο στο 20% εμπλέκεται το αντίσωμα IgE, και τότε το άτομα έχει εμφανή συμπτώματα με αξιοσημείωτες ισταμινικές εκκρίσεις.

Οι πιο σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι αυτές που περνούν απαρατήρητες, δηλαδή οι “κρυφές αλλεργίες”. Αυτές προωθούν τη λιπογένεση, την κυτταρική ανεπάρκεια και επομένως την ανισορροπία του μεταβολισμού και βεβαίως την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Επίσης, ο οργανισμός για να αποσύρει από την κυκλοφορία την αυξημένη ποσότητα τοξινών δημιουργεί λίπος για να τις αποθηκεύσει σε αυτό. Το λίπος δε αυτό μπορεί να προκαλέσει εκτός των άλλων διόγκωση και δυσλειτουργία του ήπατος με αλυσυδωτά δυσμενή αποτελέσματα.

Το άγχος έχει ως συνέπεια την κακή χώνεψη, αλλά και την αύξηση των αναβολικών λειτουργίων. Επίσης, ο επηρεάζει το νευρικό σύστημα και προκαλεί την έκκριση μεγάλης ποσότητας κορτιζόλης – εξαιρετικά λιπογενετική ορμόνη – με αποτέλεσμα το άτομο να παχαίνει ακόμα και όταν δεν τρώει.

Η λήψη φαρμάκων επιδεινώνει το πρόβλημα. Ειδικά τα αντιβιοτικά προωθούν την φθορά του γαστρεντερικού συστήματος και την τοξίνωση του ήπατος. Αλλά και η κατανάλωση λίγων και μεγάλων γευμάτων προωθεί την έκκριση μεγάλης ποσότητας ινσουλίνης που όπως αναφέραμε συμβάλλει στην λιπογένεση και την παχυσαρκία.

Η συνισταμένη όλων αυτών που αναφέραμε οδηγεί στην βαθμιαία φθορά όλων των κυττάρων και στην υποβάθμιση των λειτουργιών τους. Έτσι, αντί να παράγουν ενέργεια, στέλνουν τις θερμίδες στις “αποθήκες” που είναι τα λιποκύτταρα για “μελλοντική χρησιμοποίηση”, όταν η λειτουργικότητα τους έχει αποκατασταθεί. Μόνο που η λειτουργικότητα όχι μόνο δεν αποκαθίσταται αλλά υποβαθμίζεται ακόμα περισσότερο με τις λανθασμένες προσπάθειες του ατόμου να χάσει κιλά με κάθε τρόπο.

Οι εντατικές δίαιτες στέρησης σοκάρουν τον οργανισμό, του στερούν πολλά θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται και ταυτόχρονα μειώνουν τον μεταβολικό ρυθμό με αποτέλεσμα τις λιγότερες καύσεις. Έτσι, όταν το άτομο αρχίζει και πάλι να καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες τροφής, παίρνει όλο και περισσότερο βάρος.

Οι κίνδυνοι λοιπόν των παλινδρομήσεων από τις εντατικές δίαιτες και το απότομο αδυνάτισμα είναι πολλοί και διάφοροι και όλοι υπαρκτοί. Όχι όμως πάντα κατανοητοί από τους άμεσα ενδιαφερομένους, δηλαδή αυτούς που θέλουν να χάσουν βάρος.

Η Ορθομοριακή Διατροφή με ειδικά πρωτόκολλα αποτοξίνωσης, ρύθμισης του pH και αναπλήρωσης των ελλείψεων σε θρεπτικά στοιχεία ώστε όλα τα κύτταρα να λειτουργούν σωστά, σας βοηθά να χάσετε βάρος με τον σωστό τρόπο και να μην το ξαναπάρετε. Ταυτόχρονα θα αυξήσετε τα επίπεδα της υγείας σας και θα αποφύγετε μία σειρά μελλοντικών δυσμενών συνεπειών.

Γεώργιος Μηνούδης

Κλινικός Διατροφολόγος Dip ION, MSc, BCMA