Ορθομοριακή Διατροφή | Οξέωση και Αλκάλωση

Η οξέωση και η αλκάλωση είναι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τις μη φυσιολογικές συνθήκες που προκύπτουν από την περίσσεια οξέος ή βάσης μέσα στο αίμα.

Φυσιολογικά, το pH του αίματος θα πρέπει να διατηρείται μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος τιμών από 7,35 έως 7,45. Το εύρος αυτό εξασφαλίζει την ορθή λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών και την μεταφορά της σωστής ποσότητας οξυγόνου στους ιστούς.

Η οξέωση αφορά την περίσσεια οξέος στο αίμα, γεγονός που προκαλεί την πτώση του pΗ κάτω από 7,35, ενώ η αλκάλωση την περίσσεια βάσης στο αίμα που προκαλεί την αύξηση του pΗ πάνω από 7,45.

Υπάρχουν πολλές καταστάσεις και ασθένειες που μπορούν να επηρεάσουν το pΗ και να προκαλέσουν αλλαγές στο pΗ του αίματος του ανθρώπου έτσι ώστε αυτό να τεθεί εκτός φυσιολογικών ορίων.

Ο μεταβολισμός παράγει μεγάλες ποσότητες οξέων που πρέπει να εξουδετερωθούν και ή να εξαλειφθούν για να διατηρηθεί η ισορροπία του pΗ. Το μεγαλύτερο μέρος του οξέων αποτελείται από ανθρακικό οξύ, το οποίο δημιουργείται από διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και νερό. Παράγονται επίσης, και μικρότερες ποσότητες γαλακτικού οξέος, κετοοξέα και άλλα οργανικά οξέα.

Τα κύρια όργανα που εμπλέκονται στη ρύθμιση του pH του αίματος, είναι οι πνεύμονες και τα νεφρά. Οι πνεύμονες αποβάλλουν τα οξέα από το σώμα με την εκπνοή του CO2. Με την αύξηση και μείωση του αναπνευστικού ρυθμού μεταβάλλεται η εκπνεόμενη ποσότητα του CO2, και αυτό μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα έως λεπτά, μπορεί να επηρεάσει το pΗ του αίματος. Οι νεφροί εκκρίνουν οξέα στα ούρα, και ρυθμίζουν τη συγκέντρωση του διττανθρακικού (HCO3-) στο αίμα. Οξεοβασικές αλλαγές που οφείλονται σε αυξήσεις ή μειώσεις στην συγκέντρωση των διτανθρακικών, πραγματοποιούνται με πιο αργούς ρυθμούς από ό,τι οι αλλαγές σε CO2, έχοντας διάρκεια ώρες ή ημέρες. Και οι δύο αυτές διεργασίες λειτουργούν συνεχώς και διατηρούν το pΗ του αίματος των υγιών ανθρώπων, αυστηρά ελεγχόμενο.

Τα ρυθμιστικά συστήματα που αντιστέκονται στις αλλαγές του pΗ, συμβάλλουν ταυτόχρονα και στην ρύθμιση της συγκέντρωσης των οξέων και των βάσεων. Τα κύρια ρυθμιστικά διαλύματα στο αίμα είναι η αιμοσφαιρίνη (στα ερυθρά κύτταρα του αίματος), οι πρωτεΐνες του πλάσματος, το διττανθρακικό άλας, και τα φωσφορικά.

Οι απόλυτες ποσότητες των οξέων ή των βάσεων, είναι λιγότερο σημαντικές από την ισορροπία μεταξύ τους και την επίδρασή τους στο α του αίματος.

Η οξέωση μπορεί να οφείλεται σε αυξημένη παραγωγή οξέος στο σώμα, στην κατανάλωση των ουσιών οι οποίες μεταβολίζονται σε οξέα, σε μειωμένη έκκριση οξέος ή σε αυξημένη έκκριση βάσης. Η αλκάλωση μπορεί να οφείλεται σε διαταραχές ηλεκτρολυτών, που προκαλούνται. για παράδειγμα, από παρατεταμένο έμετο ή σοβαρή αφυδάτωση, χορήγηση ή κατανάλωση κάποιας βάσης και υπεραερισμό (με αυξημένη έκκριση οξέος με τη μορφή του CO2).

Οποιαδήποτε, ασθένεια ή πάθηση που επηρεάζει τους πνεύμονες, τα νεφρά, το μεταβολισμό ή την αναπνοή, έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει οξέωση ή αλκάλωση.

Ακριβώς επειδή η ισορρόπηση του pΗ του αίματος είναι πολύ σημαντική, αποτελεί και ένα από τα 5 Θεμέλια της Ορθομοριακής Διατροφής. Αυτό γίνεται συστηματικά και μέσα από συγκεκριμένα πρωτόκολλα.

Θεόδωρος Γιάνναρος, Μοριακός Βιολόγος, Ph.D. rer. nat., M.Sc. rer. nat., Ph.D. phil (h.c.)