Κατακράτηση υγρών – Που οφείλεται και πως περιορίζεται

Αιτίες

Το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί ένα πολύπλοκο σύστημα για τη ρύθμιση της στάθμης του υγρών του. Η κατακράτηση υγρών συμβαίνει όταν υπάρχει πρόβλημα με έναν ή περισσότερους από τους μηχανισμούς του σώματος που είναι υπεύθυνοι για τη διατήρηση των επιπέδων των υγρών του.

Το κυκλοφορικό, το λεμφικό, το ορμονικό σύστημα και οι νεφροί είναι τα κύρια συστήματα του οργανισμού που βοηθούν στη διατήρηση των σωστών επιπέδων των υγρών του. Οι ορμονικοί παράγοντες, το καρδιαγγειακό, το λεμφικό, το ουροποιητικό σύστημα, το ήπαρ, τα νεφρά και η υγεία των τριχοειδών αγγείων παίζουν ρόλο.

Όταν κάποιο από αυτά τα συστήματα δυσλειτουργεί τότε το σώμα μπορεί να μην είναι σε θέση να αποβάλει τα υγρά και να επέλθει κατακράτηση υγρών επηρεάζοντας οποιαδήποτε περιοχή του σώματος.

Πιο συγκεκριμένα:

Καρδιαγγειακό σύστημα

Η αντλία της καρδιάς βοηθά στη διατήρηση της φυσιολογικής πίεσης στα αιμοφόρα αγγεία. Εάν η καρδιά δεν λειτουργεί σωστά επηρεάζεται η αρτηριακή πίεση και αυτό εύκολα θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών.
Επίσης, τα τριχοειδή αγγεία είναι μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία με βασικό ρόλο στη διαχείριση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα. Ορισμένα φάρμακα, όπως αυτά για την υψηλή αρτηριακή πίεση, μπορούν να τους προκαλέσουν βλάβες με αποτέλεσμα να προκληθεί οίδημα.

Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

Λεμφικό σύστημα

Το λεμφικό σύστημα μεταφέρει τη λέμφο εντός του σώματος. Βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα ενάντια στις λοιμώξεις. Καθώς το λεμφικό σύστημα αποδίδει και απορροφά το λεμφικό υγρό, βοηθά επίσης στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών του σώματος.

Εάν ένα πρόβλημα εμποδίζει τη λειτουργία του λεμφικού συστήματος, το υγρό μπορεί να αρχίσει να συσσωρεύεται γύρω από τους ιστούς και ως εκ τούτου μπορεί να προκληθεί οίδημα σε διάφορα μέρη του σώματος.

Το ουροποιητικό σύστημα

Οι νεφροί δρουν ως φίλτρο του αίματος και βοηθούν στην αποτοξίνωση και στη διατήρηση των επιπέδων των υγρών στο σώμα.
Εάν οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά, δεν μπορούν να απομακρύνουν τα απόβλητα στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα υγρά που παραμένουν στο σώμα και δημιουργούν οιδήματα.

Ορμονικές διαταραχές

Η ορμονική ανισορροπία είναι πιθανό να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών με τους ακόλουθους τρόπους:

Εμμηνόρροια: Οι αλλαγές στην ορμονική ισορροπία μπορεί να οδηγήσουν σε συσσώρευση υγρών πριν από την εμμηνόρροια.

Προβλήματα του θυρεοειδούς αδένα: Ο θυρεοειδής αδένας απελευθερώνει ορμόνες που συμβάλλουν στη διαχείριση των επιπέδων των υγρών στο σώμα. Άτομα με προβλήματα στον θυρεοειδή αδένα μπορεί να παρουσιάσουν κατακράτηση υγρών.

Άλλες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν κατακράτηση υγρών:

Εγκυμοσύνη

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το σώμα κρατά περισσότερο νερό από το συνηθισμένο και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πρήξιμο στα κάτω άκρα – ειδικά όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή ή μετά από ορθοστασία.
Οι ορμονικές αλλαγές και η μεταφορά επιπλέον λιπώδους όγκου στην περιοχή της κοιλιάς μπορούν επίσης να συμβάλουν σε αυτό.
Αυτό δεν είναι συνήθως επικίνδυνο και εξαφανίζεται μετά τη γέννα.

Εάν το πρήξιμο γίνει πιο σοβαρό, ωστόσο, μπορεί να είναι ένδειξη προεκλαμψίας, που είναι ένας τύπος υψηλής αρτηριακής πίεσης που μπορεί να βλάψει τόσο τη μητέρα όσο και το έμβρυο.

Παχυσαρκία

Τα παχύσαρκα άτομα συχνά παρουσιάζουν οιδήματα. Η παχυσαρκία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο αρτηριακής υπέρτασης, νεφρικής νόσου και καρδιακών παθήσεων, Προβλήματα τα οποία είναι πιθανό να προκαλέσουν επιπλέον οιδήματα.

Ακινησία

Άτομα με προβλήματα κίνησης ή καθιστικό τρόπο ζωής μπορεί να παρουσιάσουν οιδήματα στα κάτω άκρα.

Υποσιτισμός και νευρική ανορεξία

Η αλβουμίνη είναι μια πρωτεΐνη που βοηθά το ανθρώπινο σώμα να διαχειριστεί τα σωματικά υγρά. Όταν ένα άτομο έχει σοβαρή ανεπάρκεια σε αυτή την πρωτεΐνη, τότε το σώμα του αδυνατεί του να μεταφέρει το μεσοκυττάριο υγρό πίσω στα τριχοειδή αγγεία για να ανακυκλωθεί.
Όταν ένα άτομο υποσιτίζεται σοβαρά, μπορεί να παρουσιάσει έλλειψη στην πρωτεΐνη αυτή.

Λοιμώξεις και αλλεργίες

Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προστατεύει το σώμα από ασθένειες και λοιμώξεις. Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εντοπίσει έναν  εισβολέα, όπως ιοί, βακτήρια, μύκητες ή αλλεργιογόνα, τους επιτίθεται. Κατά την διαδικασία αυτή προκαλούνται φλεγμονές και τότε το σώμα απελευθερώνει ισταμίνη η οποία προκαλεί τη διεύρυνση των κενών μεταξύ των κυττάρων των τριχοειδών τοιχωμάτων. Αυτό μπορεί να επιτρέψει τη διαρροή υγρού από τα τριχοειδή αγγεία στους γύρω ιστούς και να προκληθεί οίδημα, το οποίο είναι συνήθως βραχυπρόθεσμο.

Συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα της κατακράτησης υγρών είναι το οίδημα και η τοπική δυσφορία.

Επίσης, τα συμπτώματα της κατακράτησης υγρών εξαρτώνται από την περιοχή που επηρεάζεται. Οι πιο κοινές περιοχές που επηρεάζονται είναι: τα άνω και τα κάτω άκρα, η κοιλιά και το στήθος.

Στα άκρα τα κύρια συμπτώματα είναι:

• Πρήξιμο
• Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος
• Γυαλιστερό δέρμα
• Οι περιοχές του δέρματος, όταν πιέζονται με το δάχτυλο αργούν να επανέλθουν στην πρότερη κατάσταση
• Άλγος και ευαισθησία
• Δυσκαμψία στις αρθρώσεις

Η κατακράτηση υγρών μπορεί επίσης να επηρεάσει όργανα όπως:

• Ο εγκέφαλος
  Η πάθηση αυτή είναι γνωστή ως υδροκεφαλία και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως έμετο, θολή όραση, πονοκέφαλο και δυσκολία στην ισορροπία.
• Οι πνεύμονες
  Η περίσσεια υγρού στους πνεύμονες που ονομάζεται πνευμονικό οίδημα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά ή στο αναπνευστικό σύστημα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή, βήχα, πόνο στο στήθος και αδυναμία, διότι επηρεάζει την ικανότητα των πνευμόνων να παρέχουν οξυγόνο στο σώμα.

Συμβατική προσέγγιση

Πολλές περιπτώσεις οιδημάτων μπορεί να επιλυθούν χωρίς θεραπεία.
Συνήθως δίνονται διουρητικά που βοηθούν τους νεφρούς να απομακρύνουν τα υγρά από το σώμα. Όμως, αυτή η αγωγή είναι βραχυπρόθεσμη και συμπτωματολογική ενώ είναι πιθανό να προκαλέσει παρενέργειες όπως αφυδάτωση και βλάβες στους νεφρούς.

Ορθομοριακή Αντιμετώπιση

Ενυδατώστε τον οργανισμό σας ορθομοριακά
Τα κύτταρά μας αποτελούνται από 75% νερό. Η σωστή ενυδάτωση είναι απαραίτητη για την είσοδο του οξυγόνου και των θρεπτικών στοιχείων στα κύτταρα, αλλά και την αποβολή των τοξινών από αυτά.
Πίνοντας καθημερινά 2 λίτρα ορθομοριακό ενεργοποιημένο νερό TENSA δίνουμε στα κύτταρά μας το σωστό νερό που μετατρέπεται εύκολα σε βιολογικό υγρό και μπορεί να διαπεράσει τις κυτταρικές μεμβράνες ώστε να μην δημιουργούνται οιδήματα.

Ξεκινάμε να τρώμε για υγεία και όχι για αρρώστια. Για να βεβαιωθούμε ότι θρέφουμε το σώμα μας ορθομοριακά ακολουθούμε την Πυραμίδα της Ορθομοριακής Διατροφής. Αυξάνουμε τις βιο-αναγεννητικές τροφές που οξυγονώνουν και θρέφουν τα κύτταρα, μειώνουμε σταδιακά τις βιο-οξειδωτικές τροφές που οξειδώνουν και φθείρουν τα κύτταρα και παρατηρούμε τις αλλαγές στο βάρος, την επιδερμίδα, την ενέργεια και την διάθεσή μας.

Η Ορθομοριακή φιλοσοφία διατροφής και ενυδάτωσης δημιουργεί τις απαραίτητες συνθήκες ισορροπίας στον οργανισμό, προλαμβάνοντας ή επαναφέροντας στην κανονικότητα δυσάρεστες φλεγμονώδεις και μεταβολικές δυσλειτουργίες όπως η κατακράτηση των υγρών στο σώμα!

Θεόδωρος Γιάνναρος
Μοριακός Βιολόγος – Γενετιστής
τ. Διοικητής Νοσοκομείου «ΕΛΠΙΣ»
Αντιπρόεδρος της Ελληνικής και Διεθνούς Εταιρείας Μοριακά Στοχευμένων Θεραπειών

Βιβλιογραφία

• Mathis N Mottelson et al. Clin Physiol Funct Imaging. 2020,
  Mechanisms in fluid retention – towards a mutual concept
• M Knotek et al. Lijec Vjesn. Jan-Feb 2000.,
  Mechanisms of renal retention of sodium and water in heart failure, cirrhosis and pregnancy
• Daniel Åkerberg et al. HPB (Oxford). 2019,
  Early postoperative fluid retention is a strong predictor for complications after pancreatoduodenectomy
• Théophile Guilbaud et al. J Gastrointest Surg. 2018,
  C-Reactive Protein on Postoperative Day 1 Is a Reliable Predictor of Pancreas-Specific Complications After Pancreaticoduodenectomy
• Nina S Stachenfeld. Reprod Sci. 2014,
  Hormonal changes during menopause and the impact on fluid regulation
• Simone Stickel et al. Eur Heart J Suppl. 2019,
  The practical management of fluid retention in adults with right heart failure due to pulmonary arterial hypertension
• Mohammed Elagouz et al. Surv Ophthalmol. Mar-Apr 2010,
  Uveal effusion syndrome
• Bernie Hansen et al. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2017,
  Maintenance Fluid Therapy: Isotonic Versus Hypotonic Solutions
• Sophie Adamantos et al. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2008,
  Fluid therapy in patients with pulmonary disease
• Ewout J Hoorn. J Nephrol. 2017,
  Intravenous fluids: balancing solutions
• Selami Ilgaz Kayilioglu et al. World J Crit Care Med. 2015
  Postoperative fluid management
• Henriette Philipson et al. Eur J Heart Fail. 2013,
  Salt and fluid restriction is effective in patients with chronic heart failure
• Andrew L Clark et al. Nat Rev Cardiol. 2013,
  Causes and treatment of oedema in patients with heart failure
• Haye H van der Wal et al. Eur Heart J. 2019
  Iron deficiency in worsening heart failure is associated with reduced estimated protein intake, fluid retention, inflammation, and antiplatelet use
• Erin Chaney et al. Contrib Nephrol. 2010
  Pathophysiology of fluid retention in heart failure
• Takatoshi Kasai. Curr Hypertens Rev. 2016
  Fluid Retention and Rostral Fluid Shift in Sleep-Disordered Breathing
• Robert G Hahn. Eur J Nutr. 2021,
  Effects of diet, habitual water intake and increased hydration on body fluid volumes and urinary analysis of renal fluid retention in healthy volunteers
• Ronald J Maughan et al. Am J Clin Nutr. 2016,
  A randomized trial to assess the potential of different beverages to affect hydration status: development of a beverage hydration index
• Serge P Von Duvillard et al. Nutrition. Jul-Aug 2004,
  Fluids and hydration in prolonged endurance performance