Εξισορροπήσετε τις ορμόνες σας

Η ισορροπία των ορμονών

Όταν μιλάμε για ορμόνες και την ισορροπία τους συνήθως σκεφτόμαστε τον γυναικείο οργανισμό. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνδρες δεν έχουν ορμονικό σύστημα ή προβλήματα που συνδέονται με αυτό. Απλά ότι ο οργανισμός της γυναίκας είναι πολύ πιο ευαίσθητος όσον αφορά τις ορμονικές διαταραχές και περισσότερο ευάλωτος στην περιβαλλοντική ρύπανση, διατροφή και τρόπο ζωής που πολλές έρευνες έχουν συνδέσει με παθολογικά συμπτώματα του ενδοκρινικού συστήματος. Αν σε αυτά προστεθεί και το αδιαμφισβήτητο γεγονός της πολυπλοκότητας του γυναικείου ενδοκρινικού συστήματος έναντι του ανδρικού λόγω ίσως του ότι ο γυναικείος οργανισμός πρέπει να μπορεί να υποστηρίξει δύο ζωές, της μητέρας και του εμβρύου, τότε είναι εμφανές ότι οι περιπτώσεις ορμονικής δυσλειτουργίας είναι περισσότερο πιθανό να εμφανιστούν στον γυναικείο πληθυσμό από ότι στον ανδρικό. Παρόλα ταύτα εξετάζοντας τα ορμονικά παθολογικά προβλήματα των γυναικών και τους διατροφικούς- αφάρμακους- τρόπους αντιμετώπισης τους αποτελεσματικά θα αναφερθούμε και σε πιθανά ορμονικά προβλήματα που μπορεί να παρουσιάζουν και οι άνδρες αν μη τι άλλο για να μην κάνουμε διακρίσεις.

Παθολογικά προβλήματα ορμονικής ανισορροπίας
Πιο συγκεκριμένα όμως αυτό που θα εξετάσουμε θα είναι το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα ορμονών και πως οι γυναικείες και ανδρικές ορμόνες αλληλοεπηρεάζονται με αποτέλεσμα το φαινόμενο της ‘θηλυκοποίησης’ της φύσης – και των ανδρών – ή τα ανδρογενικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται στο γυναικείο φύλλο. Ταυτόχρονα πως αυτή η ορμονική ανισορροπία σε γυναίκες περισσότερο και άνδρες λιγότερο έχει πιθανά ολέθρια αποτελέσματα και στην ικανότητα αναπαραγωγής και των δύο φύλλων, με αδυναμία σύλληψης στην γυναίκα και εξασθενημένα σπερματοζωάρια στον άνδρα, αλλά και ως ένα αίτιο προώθησης πολλών άλλων παθολογικών συμπτωμάτων καθώς και την εξασθένηση άλλων οργάνων του σώματος όπως ο θυρεοειδής αδένας, τα επινεφρίδια και το νευρικό σύστημα. Μερικά από αυτά τα παθολογικά συμπτώματα, λόγω του ότι επίσης όλος ο οργανισμός επηρεάζεται σε κάποιο βαθμό από την ορμονική ανισορροπία, μπορεί να είναι κατάθλιψη, πονοκέφαλοι, ημικρανίες, χρόνια κούραση, ανωμαλίες περιόδου, προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, παχυσαρκία, πολυκυστικές ωοθήκες, ενδομητρίωση και καρκίνος της μήτρας και των μαστών για τις γυναίκες και του προστάτη για τους άνδρες. Όλα αυτά τα προβλήματα έχουν συνδεθεί με χρόνια ορμονική ανισορροπία η οποία με την σειρά της έχει άρρηκτα συνδεθεί με την διατροφή και τον τρόπο ζωής.

Μηχανισμοί και αίτια ορμονικής ανισορροπίας

Το γεγονός ότι οι ορμόνες ειδικά του αναπαραγωγικού συστήματος και της γυναίκας αλλά και του άνδρα έχουν κοινή προέλευση, την χοληστερόλη αλλά και το ότι πολλές από αυτές εμπλέκονται στην ρύθμιση της λειτουργίας πολλών οργάνων όπως τα επινεφρίδια, μαζί με το επίσης αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλες επηρεάζονται και ελέγχονται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου ο οποίος θεωρείται από πολλούς ερευνητές ως ‘η γέφυρα ψυχής και σώματος’ μας δίνει μια πολύ καλή ιδέα όσον αφορά ορισμένους μηχανισμούς ορμονικής ανισορροπίας. Το πιο σημαντικό είναι οι επιπτώσεις του υποθαλάμου στον νευρο-ανοσο-ενδοκρινικό άξονα καθώς και ο ρόλος της καλής λειτουργίας του γαστρεντερικού συστήματος στην ορμονική ισορροπία.

Με άλλα λόγια όταν κάποιο άτομο αποφασίσει να υποστηρίξει το ορμονικό του σύστημα με φυσικούς τρόπους, δηλαδή μέσω της διατροφής και του τρόπου ζωής θα πρέπει να γνωρίζει ότι ο καλύτερος και χωρίς παρενέργειες τρόπος είναι η γενική βελτίωση της υγείας πολλών άλλων οργανικών συστημάτων τα οποία αρχικά δεν φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με το ορμονικό σύστημα. Το τι ακριβώς σημαίνει αυτό πρακτικά θα το εξετάσουμε παρακάτω εφόσον πρώτα αναλύσουμε εν συντομία την σχέση όλων των ανωτέρω μεταξύ τους.

Άγχος:

Ο υποθάλαμος επηρεάζεται άμεσα από κάθε σκέψη που κάνουμε και με την σειρά του επηρεάζει τον νευρο-ανοσο-ενδοκρινικό άξονα. Αυτό σημαίνει ότι αν εξαντληθεί το νευρικό και ανοσοποιητικό σύστημα αυτά με την σειρά τους θα επηρεάσουν αρνητικά το ορμονικό. Επίσης σημαίνει ότι η ψυχολογία και το άγχος, ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την ζωή και οι σκέψεις μας ανά πάσαν στιγμή ‘πιέζουν’ τον άξονα και επομένως βγάζουν το ορμονικό σύστημα εκτός ισορροπίας. Είναι σύνηθες το φαινόμενο της ακατάστατης περιόδου σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν έντονο χρόνιο άγχος.
Διατροφή: Εκτός του ότι οι ίδιες οι ορμόνες είναι ουσιαστικά θρεπτικά στοιχεία η παραγωγή αλλά και ο μεταβολισμός τους εξαρτάται επίσης από πολλά θρεπτικά στοιχεία. Μερικά από αυτά είναι το μαγνήσιο, ψευδάργυρος, χαλκός, χρώμιο, βιταμίνες της ομάδας Β και ειδικά το παντοθενικό οξύ –Β5 – πυριδοξίνη –Β6 – και νιασίνη –Β3 -, C, Ε και Α. Ταυτόχρονα πολλά φυτοθρεπτικά στοιχεία – οργανικές ενώσεις του άνθρακα – που υπάρχουν στο φυτικό βασίλειο και έχουν ανακαλυφθεί τελευταία έχουν δείξει ορμονο-ισορροπητικές ιδιότητες. Μερικά από αυτά τα φυτοθρεπτικά είναι οι ισοφλαβόνες, διαδζείνες (diadzein) και γενιστείνες (genistein).Η εντατική γεωργία και η βιομηχανοποίηση της τροφής την έχει απογυμνώσει από πολλά θρεπτικά στοιχεία ενώ την έχει αντίθετα επιβαρύνει με πολλά τοξικά φυτοφάρμακα και χημικά, βελτιωτές, χρωστικές ουσίες, συντηρητικά κοκ. Ένας σημαντικός μηχανισμός ορμονικής ανισορροπίας λοιπόν είναι και η χρόνια, υποκλινική – που δεν γίνεται άμεσα εμφανής συμπτωματολογικά στο άτομο και τον γιατρό του – έλλειψη θρεπτικών στοιχείων σε κυτταρικό επίπεδο.

Περιβαλλοντική τοξικότητα:

Η βιομηχανοποίηση της κοινωνίας είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση πολλών τοξικών χημικών, πάνω από 10 εκατομμύρια τέτοια χημικά –παράγωγα του πετρελαίου έχουν παραχθεί μέχρι σήμερα, στο περιβάλλον που ζούμε. Πολλά από αυτά, όπως οι διοξίνες και οι δι-φθαλίνες έχουν ανιχνευθεί ακόμα και στο γάλα της μητέρας καθώς και σε πλαστικά περιτυλίγματα τροφών και σκευών καθημερινής χρήσης, ακόμα και σε πλαστικούς δοκιμαστικούς σωλήνες εργαστηρίων. Τα περισσότερα από αυτά τα χημικά είναι ορμονο-μιμητικά και επομένως προκαλούν σοβαρές δυσλειτουργίες στο ορμονικό σύστημα. Έχουν ονομασθεί ξένο-οιστρογόνα και προκαλούν το σύνδρομο της υπεροιστρογοναιμίας σε γυναίκες και άνδρες με αποτέλεσμα πολλά ορμονικά προβλήματα, καρκίνο του μαστού, πολυκυστικές ωοθήκες, ινομυώματα, πιθανή ενδομητρίωση και στειρότητα στους άνδρες. Το πρόβλημα επιδεινώνεται από τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειες που περιλαμβάνουν τροφές ζωικής προέλευσης όπως κρέας, γαλακτοκομικά και βιομηχανοποιημένες τροφές που εκτός από τα τοξικά χημικά που περιέχουν επίσης είναι επιβαρυμένες με ζάχαρη και ορμόνες ζώων.

Παθολογικά Συμπτώματα και η Διατροφική Αντιμετώπιση τους

Προβλήματα έμμηνου ρύσεως

Η ανισορροπία των ορμονικών εκκρίσεων κατά την διάρκεια του κύκλου μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα τα οποία εμφανίζονται ως ποικιλόμορφα παθολογικά συμπτώματα. Η ατελής ωρίμανση και αποσύνθεση των θυλάκων και ωαρίου μπορεί να εμφανίζεται ως βαριά αιμορραγία και πόνοι κατά την περίοδο. Η ανεξέλεγκτη αύξηση και η αδυναμία ολοκληρωμένης ανακύκλωσης και απέκκρισης των οιστρογόνων συμβάλλει σε συμπτώματα ψυχολογικών διαταραχών, κατάθλιψης, πόνων ειδικά των μαστών και η προώθηση άλλων παθολογικών συμπτωμάτων όπως πολυκυστικές ωοθήκες, ινομυώματα και πιθανή ενδομητρίωση. Η κατανάλωση αλκοόλ, ζάχαρης, γλυκών και γαλακτοκομικών έχει δείξει ότι προωθεί την υπέρμετρη αύξηση των οιστρογόνων στο αίμα και επομένως πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης οι βιταμίνες Ε, Β6, C και Α βοηθούν και στην ισορροπία των οιστρογόνων αλλά και στην βαριά αιμορραγία. Ταυτόχρονα συνιστάται και η χορήγηση σιδήρου σε μορφή τροφής για καλύτερη απορρόφηση και αποφυγή προβλημάτων του γαστρεντερικού.

Εμμηνόπαυση

Τα προβλήματα που συνδέονται συνήθως με την εμμηνόπαυση μπορεί να οφείλονται σε μεγάλες εκκρίσεις των ορμονών FSH και LH που αντιδρούν έτσι στα ολοένα και πιο μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων και συνήθως αντιμετωπίζονται με χορήγηση ψευδαργύρου που βοηθάει στην ισορροπία τους. Πιο συχνά όμως τα προβλήματα της εμμηνόπαυσης όπως κράμπες, μυϊκοί σπασμοί, εφιδρώσεις, υπέρταση, μειωμένη ερωτική διάθεση, συναισθηματικές διακυμάνσεις, ξηρότητα του κόλπου και οστεοπόρωση δεν οφείλονται σε μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων τόσο όσο στην παντελή έλλειψη προγεστερόνης η παραγωγή της οποίας κατά την εμμηνόπαυση πέφτει σχεδόν στο μηδέν. Αντίθετα τα επινεφρίδια και τα λιποκύτταρα μπορεί να συνεχίζουν να παράγουν έστω και μειωμένες ποσότητες οιστρογόνων. Ενώ τα οιστρογόνα βοηθούν στην διατήρηση της οστικής μάζας δεν χτίζουν όμως τα οστά. Αυτό το κάνει η προγεστερόνη η οποία ενισχύει την δραστηριότητα των οστεοπλαστικών κυττάρων. Το φαινόμενο αυτό έχει ονομασθεί από τον περίφημο Αμερικανό γιατρό John Lee ως ‘Οιστρογονική Κυριαρχία’. Η σωστή αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης δεν αντιμετωπίζεται με την χορήγηση επί πλέον οιστρογόνων και ειδικά φαρμακευτικών όπως συστήνει η συμβατική ιατρική με την ορμονοθεραπεία η οποία ως γνωστό μπορεί να προωθεί και καρκίνο του μαστού. Σύμφωνα με τις έρευνες του John Lee η καλύτερη θεραπεία είναι η χορήγηση φυσικής προγεστερόνης η οποία όχι μόνο αναστέλλει την δράση των οιστρογόνων αλλά μπορεί και να βοηθήσει στην φυσική παραγωγή τους αυτή την φορά όταν χρειαστεί διότι τα οιστρογόνα παράγονται από την προγεστερόνη. Το σώμα όμως τώρα θα παράγει όσα χρειάζεται. Παράλληλα η χορήγηση και άλλων θρεπτικών στοιχείων που βοηθούν στον σωστό μεταβολισμό των ορμονών όπως μαγνήσιο, ψευδάργυρος, βιταμίνες της ομάδας Β και ειδικά Β6, C, Ωμέγα 3 και Ωμέγα 6 ζωτικά λιπαρά, Dong Quai και Agnus Castus συνιστάται για καλύτερα αποτελέσματα και ειδικά όταν δεν χρησιμοποιείται η φυσική προγεστερόνη. Άλλα στοιχεία που βοηθούν είναι το Mexican yam από το οποίο παράγεται η φυσική προγεστερόνη και το soyagen το οποίο εμποδίζει τα οιστρογόνα να πάνε στους χημικούς υποδοχείς των κυττάρων.

Άγχος, Σύστημα Αναπαραγωγής και Θυρεοειδής αδένας

Τα επινεφρίδια παράγουν τις ορμόνες αντιμετώπισης του άγχους όπως η κορτιζόλη, αδρεναλίνη και DHEA. Ταυτόχρονα επηρεάζουν την σύνθεση και χρησιμοποίηση των άλλων ορμονών και ειδικά της ινσουλίνης, τεστοστερόνης και οιστρογόνων και αλληλοεπιδρούν με τον υποθάλαμο του εγκεφάλου και τον θυρεοειδή αδένα επηρεάζοντας την έκκριση γοναδοτροπίνων αλλά και της θυροξίνης. Η αλληλεξάρτηση όλων αυτών των ορμονών και η επίδραση τους στο νευρικό σύστημα καθιστά το άγχος και ειδικά το χρόνιο το οποίο μάλιστα συνοδεύεται από αυξημένη τοξίνωση του οργανισμού, που είναι το ίδιο βιοχημικό άγχος διότι δημιουργεί φλεγμονές και επομένως κινητοποιεί τα επινεφρίδια, ως τον κύριο παράγοντα εμφάνισης πολλών παθολογικών συμπτωμάτων και ειδικά ερωτικής ανικανότητας, στειρότητας, θυρεοειδίτιδας, σακχάρου, υπέρτασης, χρόνιας κούρασης και εξάντλησης και ψυχολογικών διαταραχών. Η χορήγηση στοιχείων όπως ο ψευδάργυρος, μέγα δοσολογίες βιταμίνης C, μαγνησίου, παντοθενικού οξέος (Β5), νιασίνης (Β3), βιταμίνες της ομάδας Β γενικά, Ωμέγα 3 και Ωμέγα 6 ζωτικών λιπαρών, τυροσίνης (το αμινοξύ από το οποίο παράγονται οι ορμόνες των επινεφριδίων αλλά και του θυρεοειδούς αδένος), βιταμίνη Ε και Α μαζί με μία καλή αποτοξίνωση και άσκηση έχει συχνά εκπληκτικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση όλων των ανωτέρω παθολογικών προβλημάτων.

Τελειώνοντας θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι όλες οι ορμόνες αλλά και τα ένζυμα που τις διαχειρίζονται δεν είναι τίποτα άλλο από θρεπτικά στοιχεία. Πρέπει λοιπόν αν πραγματικά μας ενδιαφέρει η υγεία μας να προσέχουμε τι τρώμε και πως το τρώμε.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΗΝΟΥΔΗΣ MSc Dip ION BCMA
Κλινικός Ορθομοριακός Διατροφολόγος

Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο 210 86 14 671 ή στείλτε μήνυμα στο http://orthonutrimed.gr/contact